Yoga als Levenskunst (mijn verhaal)

Als ik van tevoren had geweten dat yoga zo’n ontzettende impact op mijn leven zou hebben, was ik er dan aan begonnen?
 
Ik voelde altijd al dat er iets moest zijn waarin alles samen zou komen. Dat er voor mij iets moest zijn dat alles in zich had, zowel op fysiek, mentaal, filosofisch als spiritueel gebied: verdieping, zingeving, inspanning, ontspanning, inspiratie, een onuitputtelijke bron van wijsheid, het antwoord op vragen en problemen, het samenkomen van lichaam, geest en ziel, een weg naar zelfrealisatie en verbinding met anderen.
Tapas (geduld en volharding), Sakti (fysieke moed), svadhyaya (onderzoek), yukti (intellectuele vaardigheden), bhakti (toewijding).
 

 
 

“Ken jezelf. Weet wat goed is. Weet wanneer je moet stoppen.”
Ik heb er lang naar gezocht en ik heb van alles geprobeerd: verschillende vriendschappen en relaties, een serieuze carrière, veel en uitbundig feesten, verre vakanties, hardlopen, dans, fitness, drank, drugs, het schrijven van een boek. Allemaal waren het dingen waar ik plezier aan beleefde en waar ik iets van leerde, maar dat plezier was altijd maar voor even, het had te weinig diepgang en niets van dit alles was zaligmakend.
Daarbij kwam dat in 2014 stress en spanning de overhand namen. Ik had een nieuwe baan die veeleisender bleek dan ik had verwacht en ik had het bericht gekregen dat het boek dat ik had geschreven zou worden uitgegeven. Het zorgde allebei voor veel stress en spanning. Tegelijkertijd dacht ik dat ik mijn ‘gewone sociale leven’ (dat bestond uit meerdere malen per week bier drinken in de kroeg) er ook nog naast kon blijven leiden.
Het was echter allemaal teveel. Het was zoveel dat ik slecht sliep en migraine kreeg. In november 2014 had ik drie aanvallen in een maand, veel meer dan ooit tevoren.
Elk gedrag is afhankelijk van onze gedachten.
De migraine zorgde ook voor angst, want als ik na een aanval was hersteld en weer naar kantoor ging, merkte ik dat ik last had van de angstige gedachten om opnieuw een aanval te krijgen en weer naar huis zou moeten. Mijn lichaam en geest lieten merken dat er dingen moesten veranderen. Dat ik beter voor mezelf moest zorgen.
 
Ik ging beter eten, verlaagde het aantal glazen alcohol per week en nam minder contact op met mensen die geen positieve invloed op me hadden. Zonder dat ik het wist, was ik bezig mijn ingesleten gedragspatronen (samskara’s) te veranderen. En toen was daar yoga. Ik wist niks van yoga maar ik dacht dat het me zou helpen beter te slapen en vaker te ontspannen. Ik dacht dat ik door twee uurtjes per week aan yoga te doen simpelweg een uitbreiding had van de body balance-lessen in de sportschool waar ik zo van genoot. Ik wist niet dat yoga een weg naar zelfrealisatie was.
 
Een onrustige geest kan niet mediteren en daarom moeten we alle verstorende patronen herkennen en kalmeren
De eerste keer dat ik in savasana lag, kon ik op geen enkele manier ontspannen. De gedachten vlogen als een razende door mijn hoofd en het was moeilijk stil te blijven liggen. Ik ergerde me aan mensen om me heen die in slaap vielen en zachtjes snurkten. Ik voelde dat ik het liefst wilde wegrennen. Toch bleef ik liggen en ik overleefde het. Ik voelde dat ik een hoop te leren had en hoewel ik die savasana-ervaring angstaanjagend vond, wist ik dat ik er niet van weg moest lopen maar de worsteling de week erop opnieuw aan moest gaan. Hoe meer lessen ik nam hoe makkelijker de savasana werd, maar ook hoe meer ik mezelf tegen kwam. Ik begon in te zien wat mijn angsten waren en waar ze vandaan kwamen, waar mijn valkuilen lagen, waarover ik onzeker was, hoe ik in het leven stond. Ik besefte dat wat er op de mat gebeurde, dat dat een afspiegeling was van hoe ik me in het dagelijks leven ook gedroeg. Yoga leerde me uiteindelijk ontspannen, maar het liet me ook zien waar ik stond, hoe ik me voelde en waar spanningen vandaan kwamen.
Yoga is het proces van het kalmeren van de bewegingen en schommelingen van de geest die ons bewustzijn verstoren.
 
De migraine-aanvallen kwamen onvermijdelijk na een periode waarin ik mezelf te verantwoordelijk had gevoeld en gedragen. Ik was ervan overtuigd dat op kantoor alles in het honderd zou lopen als ik mijn taken niet zou volbrengen. Ik werkte als assistent van een notaris, maar ik gedroeg me alsof het mijn kantoor was en dat ik de eindverantwoordelijke was.
Het was altijd een droom geweest om een boek te schrijven, maar toen het zover was en mijn boek zou worden uitgegeven, kon ik er niet van genieten. Het bracht me veel twijfels, ontevredenheid en ongemak. Toen het boek in de bibliotheek lag, voelde ik me niet trots. Wel voelde ik me er ongemakkelijk over.
 
De laatste migraine-aanval kreeg ik afgelopen augustus. Als ik terugkijk naar de periode die eraan voorafging, is het opnieuw hetzelfde verhaal. Ik gedroeg me weer erg verantwoordelijk, te verantwoordelijk. Ik nam problemen van andere mensen over. Ik trok problemen van andere mensen naar me toe. Ik had medelijden met andere mensen, maar niet met mezelf. Ik heb het ingezien en ik ben aan het werk gegaan de problemen te laten bij de mensen van wie ze zijn. Ik denk dat ik nu vaker de dingen op zijn beloop kan laten en beter voor mezelf kan kiezen.
 
Terwijl de yogabeoefening het systeem zuivert en de zenuwen tot rust brengt, komen helderheid, tevredenheid en kalmte tot stand
Nu ik anderhalf jaar een daily practice heb en als ik naar mezelf kijk hoe ik nu ben, dan zie ik dat alles is veranderd. Wat ik eet en hoe ik slaap, waar ik mijn tijd aan besteed, met wie ik omga, wat ik belangrijk vind en wat niet, wie ik ben, wat ik wil en waarom ik reageer op bepaalde situaties en mensen. Hoe ik de liefde voel die door mij en anderen stroomt. Hoe ik elke dag weer leer. Over mezelf en over mezelf in contact met anderen. Hoe ik bewust ben van mijn lichaam, hoe mijn lichaam mij laat zien wat het kan. Ik word gelukkig van leren. Leven is leren. Leven is liefde.
 
Geluk bestaat niet uit het verkrijgen van dingen waarvan we denken dat ze ons gelukkig maken, maar in leren plezier te hebben in de dingen die we nou eenmaal moeten doen.
Ik zie dat ik meer op mijn gemak ben dan ooit, veel kalmer en stabieler, sneller tevreden en gelukkig met kleine dingen, hoe ik in het moment kan zijn. Hoe ik me minder laat leiden door angsten. Hoe ik mijn eigen ontwikkeling een prioriteit laat zijn. Hoe meer waarde ik hecht aan mijn familie en vrienden. Ik ben er ook mensen en hobby’s door kwijtgeraakt. Het heeft me geld gekost. Ik beleef aan bepaalde dingen geen plezier meer. Ik kan over sommige onderwerpen niet meer praten en ik heb voor bepaalde mensen weinig geduld. Ik herken de aandoeningen (klesha’s: onwetendheid, gehechtheid/verlangen, afkeer, trots, angst voor de dood) steeds vaker bij mezelf, en ik zie hem ook bij anderen. Maar ik denk dat ik me hoofdzakelijk moet bezighouden met mijn eigen proces en dat ik moet beseffen dat iedereen zijn eigen pad en proces heeft en dat het niet aan mij is me met het pad van anderen bezig te houden.  De yogi is menselijk. Sterker nog, door het mededogen dat hij verwerft is hij de meest menselijke mens.
 
Als ik van tevoren had geweten dat yoga zo’n ontzettende impact op mijn leven zou hebben, dat yoga een levenskunst is, was ik er dan aan begonnen? Het antwoord laat zich raden, maar er zijn genoeg momenten dat ik stil blijf staan bij de vraag waarom ik doe wat ik nu doe. Het antwoord komt de ene keer sneller dan de andere en is niet altijd even overtuigend.
We moeten onszelf vragen blijven stellen, anders zal de transformatie niet plaatsvinden. Ga vol vertrouwen door, ja, maar wees altijd kritisch tegenover jezelf. Waar trots is, is altijd onwetendheid.
 
Is er een weg terug? Ik vrees van niet. En dat is niet erg.
Verandering leidt tot teleurstelling als het niet wordt volgehouden. Transformatie is volgehouden verandering, en wordt verkregen door oefening.
 
Dankjewel B.K.S. Iyengar, voor je wijze woorden en aanmoedigingen.
Het is mijn levenswerk geweest om te laten zien hoe dit pad de toegewijde beoefenaar naar de integratie van lichaam, geest en ziel kan voeren.